Rozważając kwestię inwestowania zgromadzonych środków, ciężko przeoczyć tematykę obligacji. Obligacje są zaliczane jako jedna z najbezpieczniejszych metod lokowania środków pieniężnych. Niskie ryzyko inwestycji skutkuje także niedużym zyskiem. Jest to metoda dedykowana przede wszystkim dla osób, które boją się ryzykować, ponieważ już na samym początku określone jest oprocentowanie, co pozwala na dokładne skalkulowanie przyszłych zysków podczas ich wykupu.
Obligacje – co to jest?
Rozważając inwestowanie w obligacje, konieczne jest zapoznanie się z definicją tego pojęcia. Obligacje to dłużne papiery wartościowe. Stanowią swoiste narzędzie kredytowe dla danego emitenta. W porównaniu do akcji, nie dają prawa do posiadania udziałów w majątku przedsiębiorstwa. Obligacje emitowane są w seriach. Wówczas emitent danych obligacji wskazuje, że jest dłużnikiem obligatariusza, czyli właściciela obligacji. Jednocześnie zobowiązuje się do wykonania określonego świadczenia, które może mieć charakter zarówno pieniężny jak i niepieniężny.
Pieniężny charakter świadczenia oznacza, że emitent w danym terminie musi zwrócić pożyczoną kwotę pieniędzy wraz z odsetkami. Odsetki są wynagrodzeniem za udzieloną pożyczkę. Odsetki są określane na podstawie ryzyka i utraconych korzyści. Z kolei niepieniężny charakter obligacji wiążę się z zobligowaniem emitenta do nadania praw dla nabywcy, np. udział w przyszłych zyskach, pierwszeństwo w nabyciu przyszłych akcji spółki lub też zmiany obligacji na akcje.
Rodzaje obligacji
Obligacje można zaszeregować ze względu na kilka aspektów, co jest często spotykane także w przypadku innych instrumentów finansowych. Dokonując podziału ze względu na emitenta obligacji wyróżnia się:
- Obligacje skarbowe – rodzaj obligacji, które jest emitowany i gwarantowany przez Skarb Państwa. Najczęściej są one długoterminowe, nawet 15 i 30 letnie, choć w Polsce są emitowane na krótsze czasy, np. rok, dwa lub trzy lata.
- Obligacje korporacyjne – ten rodzaj obligacji emitowany jest przez firmy. Charakteryzują się brakiem gwarancji Skarbu Państwa.
- Obligacje komunalne – ostatnia grupa obligacji, która jest emitowana przez związki samorządowe, np. miasta, gminy lub powiaty.
Równolegle dokonuje się podziału obligacji ze względu na termin wykupu obligacji:
- Obligacje krótkoterminowe – okres ich wykupu jest krótszy niż 5 lat;
- Obligacje średnioterminowe – okres wykupu tych obligacji wynosi od 5 do 10 lat;
- Obligacje długoterminowe – termin wykupu tych wykupu wynosi więcej niż 10 lat.
Kolejnym z obowiązujących podziałów obligacji jest podział ze względu na oprocentowanie:
- Zerokuponowe – cechują się brakiem oprocentowania. Najczęściej są one emitowane po cenie niższej od nominalnej, a następnie po określonym czasie są wykupywane po cenie nominalnej;
- Indeksowane – Nabywcy obligacji mają zagwarantowane realną siłę nabywczą wypłaconych odsetek, na jej wartość może mieć wpływ cena złota lub wskaźnik wzrostu cen.
- Stałe oprocentowanie – charakteryzują się posiadaniem stałego oprocentowania, co sprawia, że oprocentowanie obligacji nie ulegnie zmianie aż do terminu jej wykupu.
- Zmienne oprocentowanie – odsetki tych obligacji są uzależnione od konkretnego wskaźnika, np. inflacji lub rentowności posiadanej przez bony skarbowe.
Do pozostałych rodzajów obligacji należy zaliczyć:
- Opcyjne – umożliwiają wykupienie we wskazanym terminie akcji spółki emitującej dane obligacje;
- Z opcją wykupu na żądanie emitenta – emitent posiada możliwość wykupu przed umówionym terminem;
- Z opcją sprzedaży na żądanie właściciela – właściciel może żądać wykupienia obligacji przed wskazanym czasem;
- Imienne – posiadają określonego właściciela;
- Na okaziciela – właścicielem obligacji jest ich aktualny posiadacz;
- Euroobligacje – Posiadają gwarancję ze strony międzynarodowych konsorcjum banków. Równolegle są sprzedawane także w innych krajach niż te, w których wykorzystywana jest dana waluta;
- Zagraniczne – Także posiadają gwarancję od konsorcjum stworzonego z banków w danym kraju. Cechują się sprzedażą w danym kraju i w obowiązującej walucie, jednak dokonuje tego podmiot zagraniczny.
Gdzie kupić obligacje?
W Polsce, instytucją odpowiedzialną za notowanie dłużnych papierów wartościowych jest rynek Catalyst, który stanowi część warszawskiej giełdy papierów wartościowych. W tym miejscu można znaleźć zarówno obligacje skarbowe, obligacje komunalne, a także obligacje korporacyjne. Zakupu obligacji nie dokonuje się bezpośrednio na tej giełdzie. Konieczne jest pośrednictwo domu maklerskiego lub banku.
Na rynku Catalyst można zapoznać się z informacjami odnośnie emitowanych obligacji, np. termin wykupu, stopa oprocentowania, lub też w związku z rodzajem stosowanych zabezpieczeń. Ponadto, domy maklerskie oferują możliwość zakupu obligacji zagranicznych, a także tych, które notowane są w euro. Zdecydowana większość wyemitowanych obligacji wystawiana jest na okaziciela, co pozwala na obrót tymi papierami poza rynkiem Catalyst, czyli do przeniesienia wartości wystarczy wyłącznie przekazać dokument.